Column
1
Nostalgie en Arbo
Op de sportschool ontmoette ik een oud collega en voor we het wisten belanden we in de jaren 60. Alle Kluwer bedrijven, de uitgeverij, de krant en de drukkerij, waren in de Deventer binnenstad gevestigd. Opeengepakt tussen Assenstraat, Polstraat en het Burseplein waar ook de portiersloge was voor de grafici. Wij ‘zaten’ op de KIKA, een afkorting van KInderKAmer, de kraamkamer voor jonge typografen. Behalve het leren van een vak werd je ook de sociale omgang in het bedrijfsleven bijgebracht. Er was nog een zesdaagse werkweek maar daarvan ging er één af voor een bezoek aan de Grafische school in Zutphen. Daarnaast werd je uitgeleend aan diverse afdelingen om daar hand en span diensten te doen. Een daarvan was de vuile handdoeken op alle toiletten en garderobes ophalen, tellen, een pakbon schrijven en wegbrengen naar Van Gendt & Loos aan het spoor. Dat ging met een transsportfiets. Eén van de Kikaboys werd hiervan vrijgesteld omdat hij niet bij de trappers kon vanwege zijn beperkte lengte. Hij stond voor de zetbok ook op een opstapje gemaakt door Hein, de enige grafische Kluwer Timmerman. Als je in de verkeerde houding achter de letterkasten stond kreeg je een schop onder je kont of een ‘knik’ in de knieën. Enkele jaren later op de monotype afdeling werd ook eerst de juiste werkhouding aangeleerd. Arbo, RSI of muisarm kwamen pas jaren later…
Naarvan.
Nostalgie en Arbo
Op de sportschool ontmoette ik een oud collega en voor we het wisten belanden we in de jaren 60. Alle Kluwer bedrijven, de uitgeverij, de krant en de drukkerij, waren in de Deventer binnenstad gevestigd. Opeengepakt tussen Assenstraat, Polstraat en het Burseplein waar ook de portiersloge was voor de grafici. Wij ‘zaten’ op de KIKA, een afkorting van KInderKAmer, de kraamkamer voor jonge typografen. Behalve het leren van een vak werd je ook de sociale omgang in het bedrijfsleven bijgebracht. Er was nog een zesdaagse werkweek maar daarvan ging er één af voor een bezoek aan de Grafische school in Zutphen. Daarnaast werd je uitgeleend aan diverse afdelingen om daar hand en span diensten te doen. Een daarvan was de vuile handdoeken op alle toiletten en garderobes ophalen, tellen, een pakbon schrijven en wegbrengen naar Van Gendt & Loos aan het spoor. Dat ging met een transsportfiets. Eén van de Kikaboys werd hiervan vrijgesteld omdat hij niet bij de trappers kon vanwege zijn beperkte lengte. Hij stond voor de zetbok ook op een opstapje gemaakt door Hein, de enige grafische Kluwer Timmerman. Als je in de verkeerde houding achter de letterkasten stond kreeg je een schop onder je kont of een ‘knik’ in de knieën. Enkele jaren later op de monotype afdeling werd ook eerst de juiste werkhouding aangeleerd. Arbo, RSI of muisarm kwamen pas jaren later…
Naarvan.
Column
2
What’s in a name
Het is maar een naam en hij staat op onze deelnemerslijst “Kluwer”. Maar wat doet deze naam ons toch veel… Het doet me terugdenken aan mijn eerste werkzame weken bij Drukkerij Salland in Deventer, het was 1965. Als jongeman van 26 jaar uit het westen van het land trok ik helemaal naar Deventer. Dat was toch dichtbij Duitsland, dacht de familie. Ja, Nederland was toen veel groter dan tegenwoordig. Op de eerste werkdag werd ik door de heer Eilander voorgesteld aan de directeur van het bedrijf, de heer Kluwer. In de eerste week bleek dat ik mij vergist had, er waren n.l. twee directeuren. De mijnheer Kluwer aan wie ik was voorgesteld èn een zekere mijnheer Aeben. Ik vond het vreemd dat niemand de moeite had genomen mij voor te stellen aan deze tweede directeur.
De kamer waar ik werkte was naast de directiekamer. Iedere morgen zag ik de aan mij voorgestelde directeur Kluwer langslopen met post voor de afdeling administratie. Op een gegeven morgen toch maar de stoute schoenen aangetrokken. Je sprak in die tijd de directie niet zo maar aan….. Ik stapte dus die morgen naar buiten en vroeg de heer Kluwer of ik hem wat mocht vragen. Heel gemoedelijk antwoordde hij, natuurlijk mijnheer Reig (ja zo ging dat toen) komt u maar even in mijn kantoor. Een beetje bedremmeld vroeg ik hem toen of het bedrijf twee directeuren had. Welnee mijnheer Reig, hoe komt u daarbij? Ik vertelde hem mijn verwarring en hij barstte uit in een schaterlach. Toen vertelde mij dat Aeben zijn voornaam was. Het was met name in het oosten van het land heel gewoon dat zonen van de baas met hun voornaam aangesproken werden echter…wel met mijnheer ervoor.
Ed Reig
What’s in a name
Het is maar een naam en hij staat op onze deelnemerslijst “Kluwer”. Maar wat doet deze naam ons toch veel… Het doet me terugdenken aan mijn eerste werkzame weken bij Drukkerij Salland in Deventer, het was 1965. Als jongeman van 26 jaar uit het westen van het land trok ik helemaal naar Deventer. Dat was toch dichtbij Duitsland, dacht de familie. Ja, Nederland was toen veel groter dan tegenwoordig. Op de eerste werkdag werd ik door de heer Eilander voorgesteld aan de directeur van het bedrijf, de heer Kluwer. In de eerste week bleek dat ik mij vergist had, er waren n.l. twee directeuren. De mijnheer Kluwer aan wie ik was voorgesteld èn een zekere mijnheer Aeben. Ik vond het vreemd dat niemand de moeite had genomen mij voor te stellen aan deze tweede directeur.
De kamer waar ik werkte was naast de directiekamer. Iedere morgen zag ik de aan mij voorgestelde directeur Kluwer langslopen met post voor de afdeling administratie. Op een gegeven morgen toch maar de stoute schoenen aangetrokken. Je sprak in die tijd de directie niet zo maar aan….. Ik stapte dus die morgen naar buiten en vroeg de heer Kluwer of ik hem wat mocht vragen. Heel gemoedelijk antwoordde hij, natuurlijk mijnheer Reig (ja zo ging dat toen) komt u maar even in mijn kantoor. Een beetje bedremmeld vroeg ik hem toen of het bedrijf twee directeuren had. Welnee mijnheer Reig, hoe komt u daarbij? Ik vertelde hem mijn verwarring en hij barstte uit in een schaterlach. Toen vertelde mij dat Aeben zijn voornaam was. Het was met name in het oosten van het land heel gewoon dat zonen van de baas met hun voornaam aangesproken werden echter…wel met mijnheer ervoor.
Ed Reig
Column
3
Drukkerij Salland misleidt minister bij afwerkstraat
Het was 1967 en het nieuwe bedrijfspand van de boek- en offsetdrukkerij aan de Staverenstraat zou in gebruik genomen worden. De zetterij, met miljoenen kilo’s lood, de drukkerij met haar persen en de binderij met alle machines, waren verhuisd en stonden keurig op hun plaats. De verhuizing, een gigantische operatie, is van begin tot het eind via een netwerkplanning (we hadden er nog nooit van gehoord) gepland en begeleid door Evert Kluwer. Als laatste werd een nieuwe zelf ontworpen machine gebouwd door de Duitse machinebouwer Herr Thiess geplaatst. Het was een volautomatische afwerkstraat voor de losbladige uitgaven van Uitgeverij Kluwer. De openingshandeling zou worden verricht door de toenmalige minister van Economische zaken de heer De Block en zou plaatsvinden in de daarvoor vrijgemaakte vrachtwagensluis. Met een druk op de knop zou hij de nieuwe afwerkstraat inwerking stellen. De bedoeling was uiteraard, dat die straat dan automatisch in werking zou treden. De genodigden konden de inwerking treden van de straat zien op een groot scherm in de vrachtwagensluis. Uiteraard hadden Henk Visser (hoofd TD) en Piet Koorenblik (voorman binderij) de straat van tevoren uitvoerig getest. En voelt u hem al aankomen? Juist ja, een paar uur voor de officiële druk op de knop door de minister was de straat op de normale manier niet meer in beweging te krijgen. Voor beide creatieve heren was dit echter géén probleem, ze bedachten een letterlijk handzame oplossing. Vliegensvlug brachten ze allerlei touwen en kettingen aan onder de afwerkstraat. Toen minister De Block plechtig op de knop drukte ging de straat heel langzaam lopen wat ook goed te zien was op het grote scherm in de feestruimte. Wat niet te zien was, was dat de heren Visser en Koorenblik onder de machine lagen om de straat met de aangebrachte touwen en kettingen met de hand in beweging te brengen. Een leuk en waar gebeurd incident, ik was er namelijk bij.
Ed Reig
Drukkerij Salland misleidt minister bij afwerkstraat
Het was 1967 en het nieuwe bedrijfspand van de boek- en offsetdrukkerij aan de Staverenstraat zou in gebruik genomen worden. De zetterij, met miljoenen kilo’s lood, de drukkerij met haar persen en de binderij met alle machines, waren verhuisd en stonden keurig op hun plaats. De verhuizing, een gigantische operatie, is van begin tot het eind via een netwerkplanning (we hadden er nog nooit van gehoord) gepland en begeleid door Evert Kluwer. Als laatste werd een nieuwe zelf ontworpen machine gebouwd door de Duitse machinebouwer Herr Thiess geplaatst. Het was een volautomatische afwerkstraat voor de losbladige uitgaven van Uitgeverij Kluwer. De openingshandeling zou worden verricht door de toenmalige minister van Economische zaken de heer De Block en zou plaatsvinden in de daarvoor vrijgemaakte vrachtwagensluis. Met een druk op de knop zou hij de nieuwe afwerkstraat inwerking stellen. De bedoeling was uiteraard, dat die straat dan automatisch in werking zou treden. De genodigden konden de inwerking treden van de straat zien op een groot scherm in de vrachtwagensluis. Uiteraard hadden Henk Visser (hoofd TD) en Piet Koorenblik (voorman binderij) de straat van tevoren uitvoerig getest. En voelt u hem al aankomen? Juist ja, een paar uur voor de officiële druk op de knop door de minister was de straat op de normale manier niet meer in beweging te krijgen. Voor beide creatieve heren was dit echter géén probleem, ze bedachten een letterlijk handzame oplossing. Vliegensvlug brachten ze allerlei touwen en kettingen aan onder de afwerkstraat. Toen minister De Block plechtig op de knop drukte ging de straat heel langzaam lopen wat ook goed te zien was op het grote scherm in de feestruimte. Wat niet te zien was, was dat de heren Visser en Koorenblik onder de machine lagen om de straat met de aangebrachte touwen en kettingen met de hand in beweging te brengen. Een leuk en waar gebeurd incident, ik was er namelijk bij.
Ed Reig
Column
4
Woningnood
In de jaren na de tweede wereldoorlog was er in Nederland een groot tekort aan woningen. Als men in aanmerking wilde komen voor een woning moest men getrouwd zijn en een gezamenlijke leeftijd van 54 jaar hebben. Een alleenstaande kon het dus wel vergeten.
Maar het begrip woningnood kenden ze niet bij Drukkerij Salland. Toen ik in 1960 bij Drukkerij Salland kwam voor een sollicitatiegesprek, werd mij door de heer Jorna (de toenmalige personeelschef) gevraagd waar ik wilde wonen. Ik kon maar liefst kiezen uit drie woningen, één in Twello en twee in Deventer. Nu, van Twello had ik nog nooit gehoord. Geen probleem, want ik werd door Kluwer’s chauffeur Teun Schoemaker langs drie huizen gereden om ze te bezichtigen. De huizen waren toen ongeveer vier jaar oud en zagen er alle drie prima uit. Daar kon ik wel mee thuis komen.
Na het bezoek aan de huizen vroeg de heer Jorna mij of ik wilde huren of kopen. Ik kon kiezen tussen een huur van 60 gulden per maand of een koopprijs van 12.000,- gulden, gefinancierd door Kluwer tegen een zeer lage rente van 4%! De verkoopprijs van deze huizen is momenteel plm. 150.000,- EURO.
Sollicitant
Woningnood
In de jaren na de tweede wereldoorlog was er in Nederland een groot tekort aan woningen. Als men in aanmerking wilde komen voor een woning moest men getrouwd zijn en een gezamenlijke leeftijd van 54 jaar hebben. Een alleenstaande kon het dus wel vergeten.
Maar het begrip woningnood kenden ze niet bij Drukkerij Salland. Toen ik in 1960 bij Drukkerij Salland kwam voor een sollicitatiegesprek, werd mij door de heer Jorna (de toenmalige personeelschef) gevraagd waar ik wilde wonen. Ik kon maar liefst kiezen uit drie woningen, één in Twello en twee in Deventer. Nu, van Twello had ik nog nooit gehoord. Geen probleem, want ik werd door Kluwer’s chauffeur Teun Schoemaker langs drie huizen gereden om ze te bezichtigen. De huizen waren toen ongeveer vier jaar oud en zagen er alle drie prima uit. Daar kon ik wel mee thuis komen.
Na het bezoek aan de huizen vroeg de heer Jorna mij of ik wilde huren of kopen. Ik kon kiezen tussen een huur van 60 gulden per maand of een koopprijs van 12.000,- gulden, gefinancierd door Kluwer tegen een zeer lage rente van 4%! De verkoopprijs van deze huizen is momenteel plm. 150.000,- EURO.
Sollicitant
Column
5
Red Light District Area
In deze ‘overdenking’ ga ik terug naar begin 1973. Ja, ja…., ruim 35 jaar geleden en dat is een hele tijd. De roerige 60- en 70er jaren in al haar tijdsaspecten waaronder muziek, politiek, de nogal saaie huizenbouw. Zo niet mijn introductie bij Drukkerij Salland op 1 februari 1973.
Op 36-jarige leeftijd, toen nog enigszins bescheiden binnenkomend, was mijn eerste bezoekadres Opleiding en Vorming, Grote Poot 12, bij de heer Hein Hardon (8.30 – 10.30 uur) van personeelszaken en daarna bij O&V, de heer Van den Brink. ’s Middags het eerste bedrijfsbezoek aan Drukkerij De Lange-Van Leer bij de heer Jan Boreel, daarna Drukkerij VADA, Tulp, etc. etc. Het introductieprogramma nam een hele maand in beslag! Dat kon toen nog……. Maar leerzaam was het!!
Het echte werk kon beginnen…. In de gang waarin de bedrijfsleider achterin rechts zijn kamer had, maast die van O&E, was in mijn ogen ‘A Red Light District Area’. Rood lampje = bezet en een groen lampje = vrij. Niet lang geaarzeld:… “Weg met die zooi’. Dit paste niet meer in de tijd. En dan de kamer in waar rechts in de hoek een kale ficus stond. Een stam zonder blad, nog nooit eerder gezien. Recht voor me een stalen Gispen bureau, waarvan de middelste lade niet meer dicht kon. Verder niets…. Ik vroeg me af hoe mijn voorganger Caron dit had ervaren. Heb er nooit antwoord op gekregen en dat hoeft ook niet. Toch maar naar de directie gestapt en de heer Stekelink gevraagd: ‘Wat is het budget?’. ‘Maar meneer Toom, u kunt toch uw eigen beslissingen nemen ten aanzien van uw interieur van uw kamer’, was zijn antwoord. Het verraste mij omdat mijn vorige werkgever immer de hand op de knip hield. Nu was er vrijheid van handelen en dat is altijd (nou altijd) zo gebleven. Dus het ‘gemakkelijke’ bruine hoekbankzitje kwam er, een mooi strak bureau, een fijne stoel, kortom….. ik kon aan de slag.
10 Jaar heeft deze werkzame relatie mogen duren, en leerzame…. in een bedrijf wat veel heeft meegemaakt, ook in die jaren daarna. Daar valt veel over te vertellen. Maar dat doen wij op 6 november a.s. Ik zie er naar uit!!
Tot slot nog een oproep maar dat doe ik als penningmeester van deze reünie aan de ruim 100 deelnemers die hun ‘tientje’ nog niet betaald hebben. Maak het snel over op rekening 681829540 t.n.v. S. Toom – Apeldoorn o.v.v. reünie Drukkerij Salland.
Tomosch
Red Light District Area
In deze ‘overdenking’ ga ik terug naar begin 1973. Ja, ja…., ruim 35 jaar geleden en dat is een hele tijd. De roerige 60- en 70er jaren in al haar tijdsaspecten waaronder muziek, politiek, de nogal saaie huizenbouw. Zo niet mijn introductie bij Drukkerij Salland op 1 februari 1973.
Op 36-jarige leeftijd, toen nog enigszins bescheiden binnenkomend, was mijn eerste bezoekadres Opleiding en Vorming, Grote Poot 12, bij de heer Hein Hardon (8.30 – 10.30 uur) van personeelszaken en daarna bij O&V, de heer Van den Brink. ’s Middags het eerste bedrijfsbezoek aan Drukkerij De Lange-Van Leer bij de heer Jan Boreel, daarna Drukkerij VADA, Tulp, etc. etc. Het introductieprogramma nam een hele maand in beslag! Dat kon toen nog……. Maar leerzaam was het!!
Het echte werk kon beginnen…. In de gang waarin de bedrijfsleider achterin rechts zijn kamer had, maast die van O&E, was in mijn ogen ‘A Red Light District Area’. Rood lampje = bezet en een groen lampje = vrij. Niet lang geaarzeld:… “Weg met die zooi’. Dit paste niet meer in de tijd. En dan de kamer in waar rechts in de hoek een kale ficus stond. Een stam zonder blad, nog nooit eerder gezien. Recht voor me een stalen Gispen bureau, waarvan de middelste lade niet meer dicht kon. Verder niets…. Ik vroeg me af hoe mijn voorganger Caron dit had ervaren. Heb er nooit antwoord op gekregen en dat hoeft ook niet. Toch maar naar de directie gestapt en de heer Stekelink gevraagd: ‘Wat is het budget?’. ‘Maar meneer Toom, u kunt toch uw eigen beslissingen nemen ten aanzien van uw interieur van uw kamer’, was zijn antwoord. Het verraste mij omdat mijn vorige werkgever immer de hand op de knip hield. Nu was er vrijheid van handelen en dat is altijd (nou altijd) zo gebleven. Dus het ‘gemakkelijke’ bruine hoekbankzitje kwam er, een mooi strak bureau, een fijne stoel, kortom….. ik kon aan de slag.
10 Jaar heeft deze werkzame relatie mogen duren, en leerzame…. in een bedrijf wat veel heeft meegemaakt, ook in die jaren daarna. Daar valt veel over te vertellen. Maar dat doen wij op 6 november a.s. Ik zie er naar uit!!
Tot slot nog een oproep maar dat doe ik als penningmeester van deze reünie aan de ruim 100 deelnemers die hun ‘tientje’ nog niet betaald hebben. Maak het snel over op rekening 681829540 t.n.v. S. Toom – Apeldoorn o.v.v. reünie Drukkerij Salland.
Tomosch
Column
6
Heden & Verleden
Het is een goede gewoonte dat ieder van ons een column schrijft. Deze keer is het mijn beurt. Wij zijn volop in voorbereiding voor de aanstaande reünie waar wij allemaal naar uitkijken en zeer veel energie en plezier in stoppen. Ondertussen bemerk ik dan dat het heden toch ook de kenmerken kent van het verleden. Dat doe ik nu als voorzitter van het KVGO, maar ook als oud-medewerker van Salland. Nee, ik word niet zwaarmoedig, maar ik heb wel mijn zorgen over de grafiemedia industrie. De vele faillissementen met alle persoonlijke gevolgen, de prijsontwikkeling, het capaciteit vraagstuk in Nederland en Europa. En niet te vergeten de digitalisering en automatisering van bedrijfsprocessen.
Hebben wij kansen als grafische industrie? Jazeker, maar er zal veel creativiteit en marktvisie aan te pas moeten komen om onze mooie industrie weer gezond en sterk te maken. Dat hebben wij in het verleden ook bewezen toen wij van lood naar offset gingen. Die geweldige technologische verandering zijn toen ook met elkaar geklaard. Ook nu hebben wij vakmensen en ondernemers nodig die er met elkaar enthousiast voor gaan en klanten op een passende wijze van hun gewenste producten voorzien, in gedrukte of geprinte vorm, dan wel digitaal.
Het ‘Salland-gevoel’ horen we regelmatig met groot enthousiasme over ons heen komen. Geweldige reacties van mensen met foto’s, verhalen en herinneringen.
Jammer om nu opnieuw te moeten constateren dat het overblijvende deel van Salland, samen met Hooiberg alweer failliet is. Maar terugkomend op het verleden is het des te mooier dat wij met elkaar een bruisende reünie kunnen houden met vele honderden collega’s. Kijk de deelnemers lijst na en bel of mail degene die zich nog niet heeft opgegeven. Laat het een fantastische dag worden in ons turbulente grafisch leven.
Ik hoop u samen met de collega’s van het organisatieteam op 6 november te mogen begroeten.
Met hartelijke groet, Klaas J Koekkoek
Heden & Verleden
Het is een goede gewoonte dat ieder van ons een column schrijft. Deze keer is het mijn beurt. Wij zijn volop in voorbereiding voor de aanstaande reünie waar wij allemaal naar uitkijken en zeer veel energie en plezier in stoppen. Ondertussen bemerk ik dan dat het heden toch ook de kenmerken kent van het verleden. Dat doe ik nu als voorzitter van het KVGO, maar ook als oud-medewerker van Salland. Nee, ik word niet zwaarmoedig, maar ik heb wel mijn zorgen over de grafiemedia industrie. De vele faillissementen met alle persoonlijke gevolgen, de prijsontwikkeling, het capaciteit vraagstuk in Nederland en Europa. En niet te vergeten de digitalisering en automatisering van bedrijfsprocessen.
Hebben wij kansen als grafische industrie? Jazeker, maar er zal veel creativiteit en marktvisie aan te pas moeten komen om onze mooie industrie weer gezond en sterk te maken. Dat hebben wij in het verleden ook bewezen toen wij van lood naar offset gingen. Die geweldige technologische verandering zijn toen ook met elkaar geklaard. Ook nu hebben wij vakmensen en ondernemers nodig die er met elkaar enthousiast voor gaan en klanten op een passende wijze van hun gewenste producten voorzien, in gedrukte of geprinte vorm, dan wel digitaal.
Het ‘Salland-gevoel’ horen we regelmatig met groot enthousiasme over ons heen komen. Geweldige reacties van mensen met foto’s, verhalen en herinneringen.
Jammer om nu opnieuw te moeten constateren dat het overblijvende deel van Salland, samen met Hooiberg alweer failliet is. Maar terugkomend op het verleden is het des te mooier dat wij met elkaar een bruisende reünie kunnen houden met vele honderden collega’s. Kijk de deelnemers lijst na en bel of mail degene die zich nog niet heeft opgegeven. Laat het een fantastische dag worden in ons turbulente grafisch leven.
Ik hoop u samen met de collega’s van het organisatieteam op 6 november te mogen begroeten.
Met hartelijke groet, Klaas J Koekkoek
Column
7
De Moeder van alle Reünies
Jan de Gier liep ik na tig jaren tegen het lijf tijdens een receptie in Raalte. Kort daarna belde Jan me op. Een groepje Sallanders was bezig een reünie te organiseren, er was een website, en daar moest iets op staan over de historie van dit roemruchte Deventer drukkersbolwerk. Of ik een artikel over de geschiedenis van Drukkerij Salland wilde schrijven. Dat wilde ik wel. Sinds 1 juli 1971, de dag dat ik in dienst trad bij het ‘Deventer Dagblad’, heb ik een zwak voor Drukkerij Salland. Jan bracht mij een gezellig bezoek en enige achtergrondinformatie, ik putte uit mijn eigen archief en uit mijn geheugen. Ik schreef het artikel dat onder de tab ‘Geschiedenis’ op de reüniesite staat. Als bonus voegde ik er een persoonlijke ontboezeming onder de kop ‘Pregen maar!’ aan toe.
Dat, dacht ik, is dat.
Dat had ik verkeerd gedacht.
Jan belde weer, nog enthousiaster dan de eerste keer. Wie Jan kent weet dat hij héél enthousiast kan zijn. Hij bracht mij opnieuw een gezellig bezoek, vergezeld door een handlanger. Ben van Raan torste ik weet niet hoeveel plastic tassen, merkwaardigerwijs allemaal met het opschrift ‘Piet Zoomers’, mijn huiskamer binnen. De inhoud bestond uit plakboeken, foto-albums, losse foto’s, mappen, ordners, personeelsbladen, persoonlijke ontboezemingen, dagboeken, prints, krantenknipsels, tijdschriftartikelen, officiële documenten, aantekeningen. Het ging allemaal over Drukkerij Salland, over Salland Offset, over Salland de Lange, over Salland Rotatie. Hun vraag was of ik een boek over de geschiedenis van Drukkerij Salland wilde schrijven.
Nu, dat wilde ik ook wel.
In de afgelopen maanden heb ik zeer vele en zeer intensieve contacten gehad met zeer vele (ex-)Sallanders. Niet alleen met de organisatoren van de reünie die mij met raad en daad terzijde staan, waar ze maar kunnen. Neen, die contacten waren er ook met zetters, met opmakers, met drukkers, met binders, met verkopers, met administratieve Sallanders, met automatiseerders, met correctoren, met pz’ers, met leidinggevenden – met alle geledingen van deze eens zo bloeiende grafische bedrijven.
Die contacten hebben twee dingen bevestigd die ik al wist. De eerste is de enorme betrokkenheid van Sallanders bij ‘hun’ drukkerij. Die betrokkenheid is er nog steeds. Tijdens gesprekken liepen de emoties soms hoog op. Een aantal van hen snapt nog niet dat Offset in 1993 failliet moest gaan.
De tweede is humor. Via internet en in gesprekken is mij de ene anekdote na de andere verteld, over de ene kleurrijke Sallander na de andere, over de ene wonderbaarlijke gebeurtenis na de andere. Tussen alle grappen en grollen door werd bij Salland hard gewerkt aan mooie producten. Daar kunnen al die (ex-)Sallanders terecht trots op terugkijken.
Het moet raar lopen als het 6 november niet de Moeder van alle Reünies gaat worden.
(Leo Enthoven, oud-hoofdredacteur ‘Deventer Dagblad’)
De Moeder van alle Reünies
Jan de Gier liep ik na tig jaren tegen het lijf tijdens een receptie in Raalte. Kort daarna belde Jan me op. Een groepje Sallanders was bezig een reünie te organiseren, er was een website, en daar moest iets op staan over de historie van dit roemruchte Deventer drukkersbolwerk. Of ik een artikel over de geschiedenis van Drukkerij Salland wilde schrijven. Dat wilde ik wel. Sinds 1 juli 1971, de dag dat ik in dienst trad bij het ‘Deventer Dagblad’, heb ik een zwak voor Drukkerij Salland. Jan bracht mij een gezellig bezoek en enige achtergrondinformatie, ik putte uit mijn eigen archief en uit mijn geheugen. Ik schreef het artikel dat onder de tab ‘Geschiedenis’ op de reüniesite staat. Als bonus voegde ik er een persoonlijke ontboezeming onder de kop ‘Pregen maar!’ aan toe.
Dat, dacht ik, is dat.
Dat had ik verkeerd gedacht.
Jan belde weer, nog enthousiaster dan de eerste keer. Wie Jan kent weet dat hij héél enthousiast kan zijn. Hij bracht mij opnieuw een gezellig bezoek, vergezeld door een handlanger. Ben van Raan torste ik weet niet hoeveel plastic tassen, merkwaardigerwijs allemaal met het opschrift ‘Piet Zoomers’, mijn huiskamer binnen. De inhoud bestond uit plakboeken, foto-albums, losse foto’s, mappen, ordners, personeelsbladen, persoonlijke ontboezemingen, dagboeken, prints, krantenknipsels, tijdschriftartikelen, officiële documenten, aantekeningen. Het ging allemaal over Drukkerij Salland, over Salland Offset, over Salland de Lange, over Salland Rotatie. Hun vraag was of ik een boek over de geschiedenis van Drukkerij Salland wilde schrijven.
Nu, dat wilde ik ook wel.
In de afgelopen maanden heb ik zeer vele en zeer intensieve contacten gehad met zeer vele (ex-)Sallanders. Niet alleen met de organisatoren van de reünie die mij met raad en daad terzijde staan, waar ze maar kunnen. Neen, die contacten waren er ook met zetters, met opmakers, met drukkers, met binders, met verkopers, met administratieve Sallanders, met automatiseerders, met correctoren, met pz’ers, met leidinggevenden – met alle geledingen van deze eens zo bloeiende grafische bedrijven.
Die contacten hebben twee dingen bevestigd die ik al wist. De eerste is de enorme betrokkenheid van Sallanders bij ‘hun’ drukkerij. Die betrokkenheid is er nog steeds. Tijdens gesprekken liepen de emoties soms hoog op. Een aantal van hen snapt nog niet dat Offset in 1993 failliet moest gaan.
De tweede is humor. Via internet en in gesprekken is mij de ene anekdote na de andere verteld, over de ene kleurrijke Sallander na de andere, over de ene wonderbaarlijke gebeurtenis na de andere. Tussen alle grappen en grollen door werd bij Salland hard gewerkt aan mooie producten. Daar kunnen al die (ex-)Sallanders terecht trots op terugkijken.
Het moet raar lopen als het 6 november niet de Moeder van alle Reünies gaat worden.
(Leo Enthoven, oud-hoofdredacteur ‘Deventer Dagblad’)
Column 11
Een fantastische reünieopkomst en een prachtig herinneringsboek!
Toen in november 2007 het bericht in de krant stond dat Drukkerij Salland weer een doorstart zou maken in afgeslankte vorm blikten twee voormalige Sallanders met weemoed terug. Wat een trieste afloop van wat eens zo’n mooi bedrijf was en waar zulke fijne herinneringen lagen……
Natuurlijk gebeurden er ook wel eens nare zaken of dingen waar je het als persoon moeilijk mee kon hebben, maar de humor had altijd de boventoon. Juist dat heb ik het laatste jaar ervaren tijdens de organisatie van de Salland reünie. Als je dan ziet dat zo’n 450 mensen samen komen, terwijl het bedrijf niet meer bestaat is dat toch wel heel bijzonder. Dan overstijgt dit met name de trieste laatste jaren van het Salland bestaan die ik weliswaar niet heb meegemaakt maar wel heb meegevoeld. …..
Natuurlijk weet en begrijp ik dat mensen niet naar de reünie komen omdat ze heel kwaad zijn over wat hen is overkomen. Hoe ze zich behandeld hebben gevoeld. Hoe ze financieel benadeeld zijn. Ook begrijp ik dat mensen niet met alle collega’s of leidinggevenden goed overweg konden en daarom wegblijven…….
Maar ik kijk liever naar de andere kant. Oud collega’s die na een verplicht vertrek een eigen bedrijf zijn gestart. Mensen die hun toekomst zelf weer hebben uitgestippeld. Mensen die ondanks nare ervaringen in staat zijn met veel plezier terug te kijken op de goede tijden die zij hebben beleefd. Voor die mensen is het geweldig dat de reünie er gekomen is. In het bijzonder voor hen die er eerst niets voor voelden maar uiteindelijk toch besloten zich aan te melden omdat de goede herinneringen de doorslag gaf.
Dat het hele reünieavontuur, met dank aan Leo Enthoven, ook nog een fraai historisch boekwerk heeft opgeleverd, is meer dan geweldig. Van diverse bedrijven die niet meer bestaan zoals T&D, Ankersmit en Drukkerij de IJssel zijn er boeken gemaakt. Dan mag Drukkerij Salland toch niet ontbreken? Dan zou er namelijk helemaal niets meer over zijn van Kluwer’s drukkerij verleden. Gelukkig liep het anders want nu is er het prachtige boekwerk‘MET HET HART GEDRUKT’. De geschiedenis van Deventer drukkersstad is verrijkt met deze uitgave.
Reünie en boek zijn beide ‘Met het hart tot stand gekomen’.
Tot 6 november en geniet er van!
Ben van Raan
Column 12
STIL en INDRUKWEKKEND
Het was vrijdag 6 november rond 15.15 uur toen ik even alleen in mijn ‘oude kamer’ stond en de grote groep oud-Sallanders zag aankomen. Elkaar al buiten spontaan omhelzen, handen geven, zoenen en zelfs een traan wegpinken.
Ik was er stil van dat zoveel Sallanders naar deze reünie kwamen. Indrukwekkend wat de emotie en het elkaar weerzien na zoveel jaren teweegbracht. Al die verhalen en gevoelens, de trotsheid op het bedrijf, maar ook de onmacht en het verdriet over al die nog steeds niet begrepen beslissingen, die uiteindelijk hebben geresulteerd in het niet meer bestaan van Salland.
Terug naar de feestzaal waar vanaf 15.30 uur de deuren open gingen en de ruimte snel vol liep. We wilden exact op tijd starten om ook de spreker tot zijn recht te laten komen, omdat die na zijn optreden nog een andere belangrijke verplichting had.
Het heeft tot 20.30 geduurd voordat de laatste reünist, met enig aanmoediging, het pand verliet en we als cie. nog even met elkaar konden afsluiten. We hebben een welverdiende borrel genomen.
Dan is het is maandag 9 november 1200 uur en terwijl ik de laatste column schrijf stromen de bedankjes en digitale foto’s binnen. Wij zijn natuurlijk veel dank verschuldigd aan de sponsoren, de leveranciers, de media, de gasten en allen die hebben meegewerkt, in het bijzonder Leo Enthoven en de familie Sikkens. Wij hebben het als cie. graag gedaan en waren en zijn best trots dat het zo’n succes is geworden. Het ondersteunende team heeft daarbij belangrijk werk gedaan.
Vrijdagavond 6 november rond 21.15 gingen we tevreden, voldaan en vermoeid ieder weer naar zijn eigen plek. We waren er stil van dat het zoveel heeft betekend, indrukwekkend omdat er zo velen waren die met elkaar hun gevoelens hebben gedeeld. Er zijn adressen en telefoonnummers uitgewisseld, wat betekent dat het weerzien een vervolg krijgt.
Mede namens Atte, Ben, Jan en Schalk bedankt en graag gedaan.
Klaas Koekkoek